การสวดพระอภิธรรมในปัจจุบัน
แบ่งเป็น ๒ แบบ คือ
๑. แบบของประชาชน คือ ชาวบ้านทั่วไป
๒. แบบหลวง คือ สวดในราชพิธี
๑. สวดแบบของประชาชนทั่วไป
บทที่ใช้สวด มีดังนี้
๑. พระอภิธรรม ๗ คัมภีร์ สวดแบบธรรมดาไม่มีทํานอง
๒. พระอภิธรรมมัตถสังคหะ หรือเรียกย่อๆ ว่า สวดสังคหะ
๓. สวดพระมาลัย สวดสหัสนัย และอื่นๆ
๒. แบบหลวง หรือ ราชพิธี
ปัจจุบันมีพระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมทํานองหลวง ในงานราชพิธีอยู่ ๑๐ วัด แบ่งเป็น ๒ ฝั่ง คือ
๑. ฝั่งธนบุรี มี ๔ วัด คือ
๑.๑ วัดราชสิทธาราม ราชวรวิหาร
๑.๒ วัดระฆังโฆสิตาราม วรมหาวิหาร
๑.๓ วัดอนงคาราม วรวิหาร
๑.๔ วัดประยุรวงศาวาส วรวิหาร
๒. ฝั่งพระนคร มี ๖ วัด คือ
๒.๑ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ราชวรมหาวิหาร
๒.๒ วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎ์ ราชวรมหาวิหาร
๒.๓ วัดสุทัศนเทพวราราม ราชวรมหาวิหาร
๒.๔ วัดสระเกศ ราชวรมหาวิหาร
๒.๕ วัดจักรวรรดิราชาวาส วรมหาวิหาร
๒.๖ วัดบวรนิเวศวิหาร ( ธ ) ราชวรวิหาร
หมายเหตุ วัดบวรนิเวศวิหาร ไม่มีพระสวดพระพิธีธรรม ดังนั้นวัดที่ปฏิบัติหน้าที่จริงๆ จึงมีเพียง ๙ วัด
บทสวดของพระพิธีธรรม ที่ใช้สวดในปัจจุบัน
มี ๒ แบบ คือ
๑. ใช้พระอภิธรรม ๗ คัมภีร์
๒. ใช้เฉพาะบท ธัมมสังคณีในส่วนของ อภิธัมมมาติกา ๕ บท คือ นีวรณา, สัญโญชนา, โอฆา, โยคา, และเวทนา
บทพระอภิธรรม ทํานองหลวง ของ พระพิธีธรรม วัดสระเกศ
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
นิวารณา ธมฺมา โน นิวารณา ธมฺมา นิวารณิยา ธมฺมา อนิวารณิยา ธมฺมา
นิวารณา สมฺปยุตฺตา ธมฺมา นิวารณา วิปยุตฺตา โข ปน ธมฺมา
นิวารณียาปิ อนิวารณียาปิ นิวารณา โคจฺฉกํ ฯ
สญฺโยชนา ธมฺมา โน สญฺโยชนา ธมฺมา สญฺโยชนิยา ธมฺมา อสญฺโยชนิยา ธมฺมา
สญฺโยชนา สมฺปยุตฺตา ธมฺมา สญฺโยชนา วิปยุตฺตา โข ปน ธมฺมา
สญฺโยชนียาปิ อสญฺโยชนียาปิ สญฺโยชนา โคจฺฉกํ ฯ
เวทนา ธมฺมา โน เวทนา ธมฺมา เวทนิยา ธมฺมา อเวทนิยา ธมฺมา
เวทนา สมฺปยุตฺตา ธมฺมา เวทนา วิปยุตฺตา โข ปน ธมฺมา
เวทนียาปิ อเวทนียาปิ เวทนา โคจฺฉกํ ฯ
คนฺถา ธมฺมา โน คนฺถา ธมฺมา คนฺถนิยา ธมฺมา อคนฺถนิยา ธมฺมา
คนฺถา สมฺปยุตฺตา ธมฺมา คนฺถา วิปยุตฺตา โข ปน ธมฺมา
คนฺถนียาปิ อคนฺถนียาปิ คนฺถา โคจฺฉกํ ฯ
โยคา ธมฺมา โน โยคา ธมฺมา โยคนิยา ธมฺมา อโยคนิยา ธมฺมา
โยคา สมฺปยุตฺตา ธมฺมา โยคา วิปยุตฺตา โข ปน ธมฺมา
โยคนียาปิ อโยคนียาปิ โยคา โคจฺฉกํ ฯ
โอฆา ธมฺมา โน โอฆา ธมฺมา โอฆนิยา ธมฺมา อโอฆนิยา ธมฺมา
โอฆา สมฺปยุตฺตา ธมฺมา โอฆา วิปยุตฺตา โข ปน ธมฺมา
โอฆนียาปิ อโอฆนียาปิ โอฆา โคจฺฉกํ ฯ
ขนฺธา ธมฺมา โน ขนฺธา ธมฺมา ขนฺธนิยา ธมฺมา อขนฺธนิยา ธมฺมา
ขนฺธา สมฺปยุตฺตา ธมฺมา ขนฺธา วิปยุตฺตา โข ปน ธมฺมา
ขนฺธนียาปิ อขนฺธนียาปิ ขนฺธา โคจฺฉกํ ฯ
สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจาติ ยถา ปญฺญาย ปสฺสติ
อถ นิพฺพินฺทติ ทุกฺเข เอส มคฺโค วิสุทฺธิยา ฯ
สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขาติ ยถา ปญฺญาย ปสฺสติ
อถ นิพฺพินฺทติ ทุกฺเข เอส มคฺโค วิสุทฺธิยา ฯ
สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตาติ ยถา ปญฺญาย ปสฺสติ
อถ นิพฺพินฺทติ ทุกฺเข เอส มคฺโค วิสุทฺธิยา ฯ
อปฺปมตฺโต อุโภ อตฺเถ, อธิคณฺหาติ ปณฺฑิโต, ทิฏฺเฐ ธมฺเม จ โย อตฺโถ, โย จตฺโถ สมฺปรายิโก
อตฺถาภิสมยา ธีโร, ปณฺฑิโตติ ปวุจฺจติ ฯ
บทสวดของพระพิธีธรรม (วัดอนงคาราม)
*** เริ่มด้วย.... นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ ( ๓ จบ )
ต่อด้วยบท สัญโญชะนา ดังนี้
สัญโญชะนา ธัมมา, โน สัญโญชะนา ธัมมา, สัญโญชะนิยา ธัมมา, อสัญโญชะนิยา ธัมมา, สัญโญชะนะสัมปะยุตตา ธัมมา, สัญโญชะนะวิปปะยุตตา ธัมมา, สัญโญชะนา เจวะ ธัมมา, สัญโญชะนิยา จะ สัญโญชะนิยา เจวะ ธัมมา, โน จะ สัญโญชะนา สัญโญชะนา เจวะ ธัมมา, สัญโญชะนะสัมปะยุตตา จะ สัญโญชะนะ สัมปะยุตตา เจวะ ธัมมา โน จะ สัญโญชะนา, สัญโญชะนะ วิปปะยุตตา โข ปะนะ ธัมมา สัญโญชะนิยาปิ, สัญโญชะนะ วิปปะยุตตา โข ปะนะ ธัมมา อสัญโญชะนิยาปิ.
คําแปล
ธรรมที่เป็นสัญโญชน์, ธรรมที่ไม่เป็นสัญโญชน์, ธรรมที่เป็นอารมณ์ของสัญโญชน์, ธรรมที่ไม่เป็น
อารมณ์ของสัญโญชน์, ธรรมที่สัมปะยุตด้วยสัญโญชน์, ธรรมที่วิปปะยุตจากสัญโญชน์, ธรรมที่เป็น
สัญโญชน์และเป็นอารมณ์ของสัญโญชน์, ธรรมที่เป็นอารมณ์ของสัญโญชน์แต่ไม่เป็นสัญโญชน์,
ธรรมที่เป็นสัญโญชน์และสัมปะยุตด้วยสัญโญชน์, ธรรมที่สัมปะยุตด้วยสัญโญชน์แต่ไม่เป็น
สัญโญชน์, ธรรมที่วิปปะยุตจากสัญโญชน์แต่เป็นอารมณ์ของสัญโญชน์, ธรรมที่วิปปะยุตจาก
สัญโญชน์และไม่เป็นอารมณ์ของสัญโญชน์.
บทที่ ๒ นีวรณา ธัมมา....
บทที่ ๓ โ อฆา ธัมมา....
บทที่ ๔ โยคา ธัมมา.....
บทที่ ๕ เวทะนา ธัมมา....
ทั้งหมดมีเนื้อความเหมือนบท สัญโญชะนา ทุกอย่าง.
อธิบายบทสวด
๑. สัญโญชะนา ธัมมา แปลว่า ธรรมที่เป็นสัญโญชน์ สัญโญชน์ แปลว่า กิเลสที่ผูกมัดใจสัตว์ไว้กับทุกข์ มี ๑๐ ( ในพระอภิธรรม ) คือ
๑.๑ กามราคะสัญโญชน์
๑.๒ ปะฏิฆะสัญโญชน์
๑.๓ มานะสัญโญชน์
๑.๔ ทิฏฐิสัญโญชน์
๑.๕ วิจิกิจฉาสัญโญชน์
๑.๖ สีลัพพตปรามาสสัญโญชน์
๑.๗ ภะวะราคะสัญโญชน์
๑.๘ อิสสาสัญโญชน์
๑.๙ มัจฉริยะสัญโญชน์
๑.๑๐ อะวิชชาสัญโญชน์
๒. นีวรณา ธัมมา แปลว่า ธรรมที่เป็นนิวรณ์
นิวรณ์ แปลว่า กิเลสที่ขวางกั้นจิตไม่ให้บรรลุความดี มี ๖ คือ
๒.๑ กามฉันทะนิวรณ์
๒.๒ พยาบาทนิวรณ์
๒.๓ ถีนมิทธะนิวรณ์
๒.๔ อุทธัจจกุกกุจจะนิวรณ์
๒.๕ วิจิกิจฉานิวรณ์
๒.๖ อะวิชชานิวรณ์
๓. โอฆา ธัมมา แปลว่า ธรรมที่เป็นโอฆะ
โอฆะ แปลว่า กิเลสอันเป็นดุจกระแสน้ําหลากท่วมใจสัตว์ มี ๔ คือ
๓.๑ กามะโอฆะ
๓.๒ ภะวะโอฆะ
๓.๓ ทิฏฐิโอฆะ
๓.๔ อะวิชชาโอฆะ
๔. โยคา ธัมมา แปลว่า ธรรมที่เป็นโยคะ
โยคะ แปลว่า กิเลสเครื่องประกอบสัตว์ไว้ในภพ มี ๔ คือ
๔.๑ กามะโยคะ
๔.๒ ภะวะโยคะ
๔.๓ ทิฏฐิโยคะ
๔.๔ อะวิชชาโยคะ
๕. เวทะนา ธัมมา แปลว่า ธรรมที่เป็นเวทนา
เวทะนา แปลว่า สภาพที่เสวยอารมณ์ มี ๕ คือ
๕.๑ สุข
๕.๒ ทุกข์
๕.๓ โสมนัส
๕.๔ โทมนัส
๕.๕ อุเบกขา
www.brh.thaigov.net/
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น